☄️ Antimaddə: Kainatın Tərs əkizi
🧠 Antimaddə nədir?
Antimaddə — adi maddənin güzgüdəki əksi kimidir. Hər bir zərrəciyin bir antizərrəciyi mövcuddur:
- Elektron ↔️ Pozitron (eyni kütlə, amma müsbət yüklü)
- Proton ↔️ Antiproton (eyni kütlə, mənfi yüklü)
- Neytron ↔️ Antineytron (neytral, amma daxili kvark quruluşu tərs)
Bu antizərrəciklər bir araya gəlib antimaddə atomlarını, yəni anti-atomları yarada bilər. Məsələn:
- Antihidrogen — pozitron və antiprotondan ibarət.
💥 Maddə + Antimaddə = Enerji
Əgər antimaddə maddə ilə təmas etsə, ani şəkildə yox olurlar və enerji yayılır. Bu prosesə anihilasiya deyilir.
Misal:
1 qram maddə + 1 qram antimaddə toqquşarsa, təxminən 180 teracoul (Tj) enerji hasil olur — bu, atom bombasından çox-çox güclü enerjidir!
🧪 Harada istifadə olunur?
1. Tibb sahəsində:
Pozitron Emissiya Tomoqrafiyası (PET) müayinə metodunda pozitronlar istifadə olunur. Bu metod xərçəng hüceyrələrinin erkən aşkarlanmasında vacib rol oynayır.
2. Elmi tədqiqatlarda:
CERN (Avropa Nüvə Tədqiqatları Mərkəzi) laboratoriyasında alimlər antihidrogen atomlarını yaradaraq onların davranışını öyrənirlər. Məqsəd: antimaddənin cazibə qüvvəsinə necə reaksiya verdiyini anlamaq (aşağı düşür, yoxsa "yuxarı qalxır"?).
3. Gələcəkdə enerji mənbəyi kimi:
Bir çox elmi-fantastik filmlərdə (məsələn, Star Trek) antimaddə kosmik gəmilərin yanacağı kimi göstərilir. Əslində bu ideya nəzəri cəhətdən doğrudur. Lakin problem ondadır ki, antimaddənin alınması çox çətindir və bahalıdır — təqribən 1 qram antimaddənin hazırlanması milyardlarla dollara başa gəlir.
❓ Antimaddə hara yox olub?
Əgər maddə və antimaddə Böyük Partlayışda eyni miqdarda yaranıbsa, nəyə görə kainat maddədən ibarətdir?
Bu sual fizikanın ən dərin sirrlərindən biridir. Alimlərin fikrincə:
- Ya antimaddə kainatın uzaq bir hissəsində "öz kainatını" yaradıbdır.
- Ya da asimmetriya səbəbilə maddə çox cüzi dərəcədə üstünlük qazanıb və bu, bugünkü kainatı formalaşdırıb.
🌌 Maraqlı faktlar:
- NASA-nın Fermi teleskopu Yerin üst atmosferində antimaddə hissəcikləri qeydə alıb.
- Bəzi ildırımlar zamanı qısamüddətli pozitronlar yaranır.
- Antimaddə ilə bağlı ilk real nəzəriyyəni 1928-ci ildə Paul Dirac vermişdi.
🔚 Nəticə
Antimaddə həm elm, həm də fantastika üçün heyrətamiz mövzudur. O, həm müalicə üsulu, həm də gələcəyin enerji mənbəyi ola bilər. Amma ən əsası — o, bizə kainatın haradan gəldiyi və necə formalaşdığı barədə sualları cavablandırmaqda kömək edə bilər.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
Salam.
azfizik.blogspot.com blogu artıq ödənişli fəaliyyət göstərir. İllik abunə haqqı 5 AZN. Ödəniş üçün hesab nömrəsi 5167513348847740 (ABB) Ödənişin qəbzinin şəklini və ya skrinini , qoşulduğunuz telefondakı ( və ya kompüterinizdəki) akountdakı e_poçt ünvanınızı 0503373932 vatsap nömrəsinə göndərin.
Bir sutka ərzində göndərdiyiniz e-poçta blogdan istifadəyə icazə üçün dəvət göndəriləcək. Dəvəti qəbul etdikdən sonra blogdan istifadə edə biləcəksiz. Əks halda növbəti günlərdə bloga girişiniz bloklanacaqdır.
Ödəniş etmiş istifadəçilərin təkrar ödəniş etməyinə ehtiyac yoxdur.