Mexaniki rəqslərin sürəti və təcili

 Mexaniki rəqslərin sürəti və təcili

Fx = –kx qüvvəsinin təsiri altında baş verən rəqslərə harmonik rəqlər deyilir. Harmonik rəqs edən cismin yerdəyişməsi, sürəti və təcili sinus və ya kosinus qanunu ilə dəyişir. 

Tutaq ki, cismin koordinatı kosinus qanunu ilə dəyişir x=xm∙cos ωt. 

-  А, С və Е nöqtələri amplitud vəziyyətinə uyğundur: 

-  В və Д nöqtələri tarazlıq vəziyyətinə uyğundur: 

, 

А nötəsindən В nöqtəsinə və С nöqtəsindən Д nöqtəsinə qədər: 

azalan təcillə yeyinləşən hərəkət.

В nötəsindən С nöqtəsinə və Д nöqtəsindən Е nöqtəsinə qədər: 

 ⇒ artan təcillə yavaşıyan hərəkət.

Cismin sürəti koordinatın birinci törəməsinə brabərdir:

Burada υm = xm ∙ ω – sürətin maksimal qiymətidir. 

Təcil sürətin birinci törəməsinə bərabərdir:

           Burada am=υm∙ω – təcilin maksimal qiymətidir.

Sürətin maksimal qiymətinin düsturları:

Təcilin maksimal qiymətinin düsturları:

υm=ω∙xm düsturunu am=ω∙υm düsturunda yerinə qoyaraq alırıq:

am = ω ∙ ω ∙ xm  ⇒

am = ω2 ∙ xm. 

Müəllif: Ağakişiyev Səbuhi